KÖKBİLGİSİ. Kök, sözcüğün anlam taşıyan parçalanamayan en küçük parçasıdır. Sözcüğün kökü belirlenirken kök olarak belirlenen parçanın sözcüğün tamamıyla anlamca ilgili olması gerekir. “Altı çizili kelimelerden hangisi kökünün türü bakımından diğerlerinde farklıdır.”.
Plakadan6 sınıf türkçe ek kök testleri eğitimhane HGS Sorgulama – Hgs Sorgulama. sinif deyimler testi (20 soru ) 6. Sınıf Türkçe Yapım Ekleri Test 1 - 5. Adresine tıklayarak plakadan HGS sorgulama işleminizi gerçekleştirebilirsiniz Türkçe isim-Fiil Kök kopyasıı Kutuyu aç. 10-10-2021 Türkçe Ek Kök Bilgisi Konu
BURSLULUKSINAVLARI / TÜRKÇE Öğrenme Alanı Bursluluk Sınavı Konuları No 01 3. OKUMA 2. Okuduğu Metni Anlama ve Çözümleme 3. Okuduğu Metni Değerlendirme 4. Söz Varlığını Zenginleştirme 4. YAZMA 6. Yazım ve Noktalama Kurallarını Uygulama 5. DİL BİLGİSİ Kelime Yapısı / Kök-Ek Ayrımı Kelime Yapısı / İsim Kökü
YAPIMEKLERİ: İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını da türünü de değiştirir.
1İSİM KÖK :Varlıkların, kavramların ve duyguların adları olan köklere isim kök denir. akıl-lı kalem-lik çanta-yı bardak-lar defter-den saat-te okul-a böcek-ler İsim kökler “-mak / -mek” eki almazlar. çantamak, deftermek, bardakmak, okulmak, saatmek, akılmak, -mek, -mak eklerini alamazlar. 2.FİİL KÖK : İş, oluş veya
Fast Money. İsimler – Sıfatlar – İsim ve Sıfat Tamlamaları Test Çöz İsimler – Sıfatlar – İsim ve Sıfat Tamlamaları Test Çöz Online Testini Çevrim içi olarak çözebilir, cevaplarınızı kontrol edebilirsiniz. İsimler - Sıfatlar - İsim ve Sıfat Tamlamaları Tebrikler - İsimler - Sıfatlar - İsim ve Sıfat Tamlamaları adlı sınavı başarıyla tamamladınız. Sizin doğru sayınız %%SCORE%% en yüksek doğru sayısı %%TOTAL%%. Hakkınızdaki düşüncemiz %%RATING%% Yanıtlarınız aşağıdaki gibidir. Tamamlananlar işaretlendi. 12345678910Son Diğer Testler 6. Sınıf TürkçeSözcükte Anlam – 1 Çok Anlamlılık6. Sınıf TürkçeSözcükte Anlam – 2 Sözcükler Arası Anlam İlişkisi – Söz Sanatları6. Sınıf TürkçeSöz Gruplarında Anlam – Kalıplaşmamış Söz Grupları – Deyimler ve Atasözleri6. Sınıf TürkçeBiçim Bilgisi – 1 [ Kök, Ek ve Sözcüğün Yapısı]6. Sınıf TürkçeBiçim Bilgisi – 2 [ Kök, Ek ve Sözcüğün Yapısı]6. Sınıf Türkçeİsimler – Sıfatlar – İsim ve Sıfat Tamlamaları6. Sınıf TürkçeCümlede Anlam – 16. Sınıf TürkçeCümlede Anlam – 26. Sınıf TürkçeParçada Anlam 1 [ Ana Düşünce – Ana Duygu – Konu – Başlık ]6. Sınıf TürkçeParçada Anlam 2 [ Giriş, Gelişme, Sonuç – Parça Oluşturma ve Tamamlama ]6. Sınıf TürkçeYazım Kuralları6. Sınıf TürkçeNoktalama İşaretleri6 Sınıf TürkçeEdat – Bağlaç – Ünlem6. Sınıf TürkçeMetin Türleri6. Sınıf TürkçeZamirler6. Sınıf TürkçeParçada Anlam – 3 Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları – Anlatıcı MEB Kazanım Kavrama Testlerinin çevrim içi çözebilmesi adına düzenlenmiştir.
6. sınıf Türkçe dil bilgisi konularından gövde nedir, tanımı, örnekleri vb. konuları bu yazı aracılığıyla öğrenebilirsiniz. Gövde denildiğinde aklımıza önce “canlılarda baş, kol ve bacaklar dışında kalan bölüm” gelebilir. Fakat burada kastettiğimiz, dil bilgisi terimi olan isim veya fiil kök ve gövdeleridir. Bir kelimenin yapım eki alıp almadığına bakarak gövdeyi tespit ederiz. Öncelikle ayrıntılı bir tanım yaparak konuya başlayalım “İsim ve fiil köklerinden yapım ekleriyle türetilmiş olan her yeni kelimeye gövde denir.” Yani kök hâlindeki bir kelime bir yapım eki alırsa, o kelimenin yapım eki alarak yeni bir anlamı karşılayan hâline gövde denilir. Örneğin “baş” kelimesi, bir isim köküdür. Bu kökün üzerine “-lık” isimden isim yapım eki getirdiğimizde, ortaya yepyeni bir anlamı karşılayan “başlık” kelimesi çıkar. İşte bu kelime artık bir “isim gövdesi” olmuştur. Daha net ifadeyle, her yapım eki bir gövde oluşturur. Gövdeler, tıpkı kökler gibi “isim gövdeleri” ve “fiil gövdeleri” olmak üzere ikiye ayrılır. Eğer kök üzerine gelen yapım eki, isim türünde bir kelime oluşturduysa bu “isim gövdesi“; fiil türünde bir kelime oluştuduysa “fiil gövdesi” olarak kabul edilir. Örneğin “simit + çi” kelimesinde yapım eki yeni bir isim türetmiştir. Bu nedenle “simitçi” bir isim gövdesidir. “Gör-ün-” kelimesinde ise, “-ün” eki yeni bir fiil ortaya çıkardığı için “görünmek” bir fiil gövdesidir. İsim gövdelerine örnekler sezgi, bakış, dolmuş, kapıcı, gözcü, görüntü, gözlük, yaratık, bilim, sözcü, gelişim, kalemlik, oyuncu… Fiil gövdelerine örnekler anlat-, gezdir-, söyleş-, bakın-, görüş-, bildir-, geçiştir-, sızla-, genişlet-, akıt-, okun-, belir-, çalış-, sözleş-… NOT Bir kelime, aldığı yapım eki sayısı kadar gövdeye ayrılabilir. Yani bir kelimede birden fazla yapım eki varsa, o kelimede birden fazla gövde var demektir. Her yapım eki, yeni bir gövde oluşturur. Fakat çekim ekleri, gövde oluşturamaz veya bunu etkilemezler. Örnek “oyun-cu-luk” kelimesi birden fazla yapım eki almıştır. Bu kelimede “oyuncu” ve “oyunculuk” olmak üzere iki adet isim gövdesi vardır. Orkun KUTLU Yorum Yap! Yazı Ayrıntıları... Yazdır! Bu Yazıyı Paylaşın!
Açıklama KÖK Kök Kökler, bir dili oluşturan anlamlı en küçük ve en önemli birimdir. Sözcük yapısı ile ilgili konuların gövde, çekim ekleri, yapım ekleri, basit/türemiş/birleşik sözcükler vs temelini oluşturması yönüyle “kökler” konusunun iyi öğrenilmesi gerektiğini özellikle belirtmek isteriz. Konu içeriğinde neler var? Kök Nedir? Nasıl Bulunur? Köklerin Özellikleri Nelerdir? Kök Çeşitleri İsim Kökü Fiil Kökü Sesteş Kök Ortak Kök KÖK NEDİR? NASIL BULUNUR? Kök, bir kelimenin anlam taşıyan en küçük parçasıdır. Diğer bir ifadeyle kelimede bulunan tüm yapım ekleri ve çekim ekleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan anlamlı kısım, o kelimenin “kök”ü sayılmaktadır. Örneğin Yol – cu – luk – lar – dan kök yapım eki yapım eki çekim eki çekim eki Bil – gin – ler – imiz kök yapım eki çekim eki çekim eki ÖNEMLİ UYARI! Bir sözcüğün kökü, o sözcüğün tamamı ile mutlaka anlam ve yapı bakımından ilişkili olmak zorundadır. Kök bulunurken yapılan en büyük hatalardan biri budur. Yani bir kelimeyi en küçük parçaya kadar indirdiğinizde hala sözcükle anlamca bağlantılı ise sözcüğün kökünü bulmuşsunuz demektir. Örneğin; Elmas – lar – ı – mız Doğru kök El – ma – s – lar – ı Yanlış El ile elmas arasında hiçbir ilişki yoktur kök Elma – s – lar – ı Yanlış Elma ile elmas arasında hiçbir ilişki yoktur kök Suç – lan – dı – lar Doğru kök Su – ç – lan – dı – lar Yanlış Suç ile su arasında hiçbir ilişki yoktur kök KÖKLERİN ÖZELLİKLERİ Kök; bir dilde önceden beri mevcut olan, sonradan uydurularak üretilmeyensözcüklerdir. Yeni bir kavramı ya da varlığı karşılayabilmesi için halihazırda var olan köklere ekler getirilir ve böylece yeni kelimeler türetilir. Ayrıca türetilen bu kelimeler topluluğuna da “kök ailesi” denilmektedir. Örnekler Kökler, yeni kelimelerin temelidir. Tabiat taklidi yansıma sözcüklerden meydana getirilmiş kökler de bulunmaktadır. Örnekler *fıs- fısıltı, *tık- tıkırtı, *vız- vızıltı, *şır- şırıltı, *hav- havlamak, *çıt- çıtırtı, *şak- şaklamak, *çın- çınlamak, *hır- hırıltı, *me- melemek vs. Başka dillerden, dilimize giren kökler de mevcuttur. Örnekler sabır, ufuk, zaman, film, gül vb. Kökler genellikle tek hecelidir; ancak, iki ve sayıca az olsa da üç heceli kökler de dilimizde mevcuttur. Örnekler göz tek heceli, kulak iki heceli, kelebek üç heceli vb. Türkçede kökler eklere değil, ekler köklere uyum sağlamak zorundadır. Bu yüzden eklerin birden fazla şekilleri bulunurken örn. “-ler, -lar” çoğul ekleri, köklerin sadece tek şekilleri mevcuttur. Çünkü kökteki ses değişiklikleri, anlam değişikliğini de beraberinde getirmektedir. Örneğin “-lık” isimden isim yapma ekini inceleyelim. Kök değiştikçe, ekin köke göre nasıl değişiklik gösterdiğini görebilirsiniz * Baş – lık * Beş – lik * Boş – luk * Söz – lük UYARI 1. ve 2. tekil kişi zamirleri “ben” ve “sen”, yönelme/yaklaşma hali eki -e, -a aldıklarında bu kurala aykırı olarak köklerinde değişim meydana gelir. Bu durumda ek köke değil, kök eke tâbi olur diyebiliriz. Ben – e = Bana Sen- e = Sana KÖK ÇEŞİTLERİ 1-İSİM KÖKÜ Kainattaki her türlü varlık, nesne, kavram, özellik, ilgi ve duyguları “kök” halinde karşılayan kelimelerdir. Örneğin, “su” bir varlık adı, “kağıt” bir nesne adı, “kelime“ bir kavram adı, “çirkin” bir özellik/nitelik adı, “gibi” bir ilgi adı ve “kin” duygu adıdır. Dolayısıyla kök halinde bulunan bu sözcüklerin cümlede “ad, sıfat, zamir, zarf, edat, ünlem” göreviyle kullanıldığını görebilirsiniz. 50 Tane İsim Kökü Örnekleri *el *dil *kol *kuş *dağ *göz *su *balık *kelebek *iyi *meslek *kötü *ben *sen *biz *için *ile *ya *of *vah *tüh *çıt *sis *bardak *masa *duvar * çöl, *yol *çiçek *av *son *karınca *araba *dua *tablo *kaya *kök *keder *aşk *ruh *zeka *zihin *melek *mavi *kırmızı *kelebek *rüzgar *gurur *kelime İPUCU İsimler, sonlarına “-mak, -mek” mastar ekini alamayan, getirmeye çalıştığınızdaysa anlamsız olan sözcüklerdir. Bu yüzden bir kökün isim kökü olup olmadığını, kökün sonuna mastar ekini getirerek anlayabilirsiniz. Oku – mak fiil kökü mastar eki Araba – mak isim kökü mastar eki Göz – mek isim kökü mastar eki NOT Tabiattaki varlıkların çıkardığı seslerin canlı/cansız taklit edilmesiyle oluşturulan “yansıma” sözcüklerin de kökleri isim kökü olarak kabul edilmektedir. Yansıma sözcüğün ek alarak fiil olması, o sözcüğün isim köküne sahip olduğunu bir anlık unutturmaktadır. Bu duruma dikkat etmenizi tavsiye ediyoruz. Örnekler çıt isim kökü < çıtırtı pat isim kökü < patırtı küt “ < kütürtü fıs “ < fısıltı hış “ < hışırtı hır “ < hırla-mak Fiil gür “ < gürle-mek Fiil miyav “ < miyavla-mak Fiil hapşu “ < hapşur-mak Fiil 2-FİİL KÖKÜ İş, oluş şeklinde varlığın her türlü hareketini ifade eden kökler “fiil kökleri“dir. Fiil köklerini bulabilmek için; Sözcüğün tamamıyla ve cümledeki anlamına uygun olmak şartıyla, sözcüğün anlamlı en küçük parçası bulunur. Bulunan bu köke “-mek, -mak” mastar ekinin getirilip getirilmediğine bakılır. Kök, bu mastar eklerinden birini alabiliyorsa, bulunan kök “fiil kökü”dür. İsim köklerinden ayrılan en belirgin özelliği budur. Ancak, bazı durumlarda bu pratiği uygularken hata yapılmaktadır. Bu hata aşağıda anlatılacak olan “sesteş kök” ve “ortak kök” kavramlarını bilmemekten kaynaklanmaktadır. Bu kavramlara geçmeden önce fiil köklerine örnekler verelim 50 Tane Fiil Kökü Örnekleri * sus- * bak- *otur- *sil- *gel- *bil- * konuş- *gez- *sev- *çalış- *kork- *bul- *sor- *oku- *git- *işit- *çöz- *alış *avun- *ayır- *tara- *türe- *öde- *üz- *çağır- *çiğne- *del- *gevşe- *iste- *ölç- *uğra- *utan- *ürk- *ver- *yık- *iste- *bık- *başar- *anla- *çalış- *dağıt- *em- *gir- *haykır- *ilet- *kal- *kalk- *sat- *seç- *yap- EK BİLGİ İsim kökleri tek başına kullanıldıklarında anlamlıyken, fiil kökleri çekimlendiği şahıs eki ve kip eki ile birlikte anlam kazanırlar. Fiil köklerinden sonra “-” kısa çizginin getirilmesi de fiil kökünün bu tamamlanmamış olma özelliğinden kaynaklanır. Biz kısa çizgiyi, kökün devamına gelecek eklerin varlığına işaret etmek için kullanıyoruz. Bu köklerden sonra kısa çizgi getirilmez ise kök, emir kipinin 2. tekil şahıs eki ile çekimlenmiş olarak kabul edilir. Böyle bir anlam karışıklığını önlemek adına kısa çizgi kullanılır. 3-SESTEŞ EŞ SESLİ KÖKLER Dilimizde, yazılışları ve okunuşları aynı olan ancak; anlamı ve görevi farklı olan kökler “sesteş eş sesli kök” olarak adlandırılmaktadır. Burada önemli olan nokta, eş sesli köklerin birbiri ile hiçbir anlam ilişkisinin bulunmuyor olmasıdır. Biri fiil diğeri isim soylu olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Sesteş kökü oluşturan sözcükler arasında hiçbir anlam ilişkinin bulunmuyor olmasına dikkat ediniz. 40 Tane Sesteş Kök Örnekleri *kır *yaz *at *al *bin *boz *acı *aç *bit- *çağla- *kar- *dal- *diz- *iç- *in- *it- *kan- *kaç- *kazan- *kaz- *kıl- *kına- *kız- *saç- *sal- *taş- *uç- *var- *yağ- *yar *er- *yat- *yay- *yıl- *ada- *ak- *bin- *boz- *çağ- *çek- 4-ORTAK KÖKLER Hem isim kökü hem fiil kökü olarak kullanılabilen ve birbiri arasında anlam ilişkisi olankökler “ortak kök” olarak isimlendirilmiştir. Bazen bir sözcüğün kökünü bulurken, kökün isim kökü mü fiil kökü mü olduğu konusunda ikileme düşersiniz. Bu ikilemde kalmanızın sebebi ortak kök dediğimiz bu sözcüklerin arasındaki anlam ilişkisinin varlığıdır. Örneğin Ortak kökü oluşturan sözcükler arasında anlam ilişkisi vardır. Duvarları bu hafta sonu, kırmızı boya ile boya. Boya Renk veren madde = İsim kökü Boya Boyamak eyleminin 2. tekil şahıs emir kipinde çekimlenmiş hali = Fiil kökü Boya yapabilmek için boyaya ihtiyaç duyulması, bu iki sözcüğün birbiri arasındaki anlam ilişkisini ortaya koymaktadır. 19 Tane Ortak Kök Örnekleri *boya *ekşi *kas *savaş *sıva *tat *toz *yama *güven *yarış *yasa *yayla *yel *an *barış *dik *eski *göç *kuru
6 sınıf türkçe fiil kökü isim kökü